Влинжјанието на стереотипите и предрасудите е длабоко и повеќеслојно, со бариери кои започнуваат уште во раното детство и продолжуваат низ целиот професионален развој. Истражувањата покажуваат дека овие стереотипи се формираат уште во предучилишна возраст, кога девојчињата често добиваат имплицитни и експлицитни пораки дека математиката, науката и технологијата се “машки” области. Овие рани влијанија имаат долготрајни последици врз самодовербата и аспирациите на девојчињата, што се рефлектира во нивните подоцнежни образовни и кариерни избори.
Во академската средина, жените во СТЕМ областите често се соочуваат со феноменот познат како „синдромот на измамник“ („импостер“ синдром) засилен од културните предрасуди кои ги доведуваат во прашање нивната способност и посветеност. Истражувањата покажуваат дека жените научнички и инженерки често мораат да работат повеќе за да докажат дека се подеднакво компетентни како и нивните машки колеги. Оваа дополнителна психолошка оптовареност доведува до професионално исцрпување и напуштање на кариерата, што дополнително го продлабочува родовиот јаз во овие области.
Работната средина во технолошкиот и научниот сектор често е обликувана според традиционално машки норми и очекувања, создавајќи неприjатна атмосфера за жените. Во многу технолошки компании, културата на “машки клуб”, значи исклучување на жените од важни неформални мрежи и можности за менторство. Исто така, жените често се соочуваат со микроагресии и суптилни форми на дискриминација, како што е потценување на нивниот придонес, или претпоставки дека нивниот успех е резултат на позитивна дискриминација наместо на нивните способности.
Влијанието на овие стереотипи е особено видливо во процесот на регрутирање и унапредување. Истражувањата покажуваат дека покрај еднаквите квалификации, жените кандидатки често се оценуваат како помалку компетентни од машките кандидати. Ова се рефлектира во статистиките кои покажуваат дека само мал процент од високите раководни позиции во технолошките компании се заземени од жени, создавајќи недостаток на женски модели за идентификација за младите генерации.
Медиумското претставување и општествените наративи дополнително ги зацврстуваат овие стереотипи, често прикажувајќи ги научниците и технолозите како мажи, додека успешните жени во овие области се третирани како исклучоци. Ова создава циклус на самоисполнувачко пророштво, каде недостатокот на видливост на жените во овие области ги обесхрабрува идните генерации да ги следат овие кариерни патеки. Сепак, позитивно е што сѐ повеќе организации и институции преземаат активни чекори за справување со овие предизвици, воведувајќи програми за менторство, инклузивни политики за вработување и иницијативи за промена на организациската култура.
Потенцијалот на ВИ за унапредување на родова еднаквост
ВИ (AI) има способност да анализира големи количини податоци, да идентификува родови предрасуди и да предложи решенија за нивно надминување, со тоа вештачката интелигенција (ВИ) има значителен потенцијал за промоција на родова еднаквост. Една од најзначајните придобивки на ВИ е нејзината употреба во процесите на регрутирање и селекција, каде што алгоритмите можат да бидат дизајнирани да ги елиминираат несвесните пристрасности кои често ги дискриминираат жените. На пример, со анонимизирање на апликациите за работа, ВИ може да осигура дека кандидатите се оценуваат врз основа на нивните квалификации и искуство, наместо врз основа на нивниот пол/род.
ВИ се користи и за анализа на родовите разлики во платите и унапредувањата, а со тоа им се овозможува на организациите да ги идентификуваат и адресираат структурните нееднаквости. Преку автоматизирани системи за следење, компаниите имаат јасна слика за тоа како се распределуваат ресурсите и можностите помеѓу мажите и жените. Исто така, ВИ може да се користи за креирање на персонализирани програми за обука и развој, кои ќе ги поттикнат жените да ги развијат своите дигитални и технолошки вештини, со што ќе се намали родовиот јаз во технолошките области.
Сепак, за да се искористи овој потенцијал, неопходно е да се внимава на тоа самите ВИ системи да не ги репродуцираат или зацврстуваат постоечките родови стереотипи. Тоа значи внимателен дизајн и континуирано следење на алгоритмите, како и вклучување на различни перспективи во процесот на развој на ВИ.
